UYYALAWADA NARASIMHA REDDY – REBELLIOUS PRIDE OF TELUGU PEOPLE

15
7800
Sye-Raa-Narasimha-Reddy-2

Oka manishi chavuni korukune vallu 2 rakalu untaru:
1. Aa manishante dweshinche vaallu
2. Aa manishi ante chacchentha bhayapade vallu.

Mari enthalaa dweshisthe, enthati sthayiki bhayapadithe, oka manishi chanipoyaka, athani thalanu 30 yella patu veladatheesi, udayam lechina tarwata danni chuskuntu, chanipoyadani gurthu cheskuntu, rojuni modalu pettevaro manam ardham cheskovacchu.

Alaa bhayanni kaliginchi, British paalakula kanti meeda kunuku lekunda chesina veera shakthi peru – Uyyalawada Narasimha Reddy.

Sye-Raa-Narasimha-Reddy-19

Rayalaseema charitralo, venakki thirigi chuskunte, athyantha kaanthivanthamga kanipinche mile-u rayi – Narasimha Reddy charitra.

Aa peru vinagane, ayana gurinchi telisina akkadi vallaku garvamga meesam thippi, thoda kottali anna bhavana kaluguthundi.

“Sye sye ra Narasimha Reddy!”

Idi ippati pilupu kadhu. Idi oka bharatheeyudu British vari vanka kaneesam kannetthi chudadaniki kuda bhayapade natidi.

Mari, ye dhairyam tho gambheeramga gonthu chinchi, ontlo prathi anuvu kadhile antha peddaga aa pilupuni appati Rayalaseema prajalu piliche varo telusukundam.

Sye-Raa-Narasimha-Reddy-1

RISE OF NARASIMHA REDDY:

Sye-Raa-Narasimha-Reddy-3Kundu nadhi prantham lo, Kurnool jilla loni, “Uyyalawada” ane gramam lo, Peddamalla Reddy ane Palegara adipathi ki puttadu Narasimha reddy.

Palegara (or Poligar, Palegadu, Palaiyakkarar) ante, appatlo Vijayanagara, Madurai, Kakatiya samrajyalaku chendina, Nayakarula chetha neeyaminchabadina, military/administrative governors.

Oka pranthaniki sambandinchina military vibhagamlo kani, paripalana(administration) vibhagam lo kani purthi niyanthrana undedi ee Palegallaku.

Alanti oka niyanthranaa vibhaganiki chendina Palegara adipathi Peddamalla Reddy. Ayana tarwata, ayana sthananni Narasimha reddy ki iccharu.

Chinnappati nunche churukuga unde Narasimha reddy, thana chinna thanam nunche yuddha vidyalalo aaritheripoyi undevadu.

Evaraina athaniki edurosthe, avathala enthati dheerudaina sare, maro maata lekunda mattikaripinchese vadu.

Alaa ani athaniki sahanam kuda chaala ekkuva. Entho aalochinchi kani debba kottadu. Kani okavela kodithe, inka avathala vaallaku alochinchukune avakasam kuda dorakadu.

Athanu adhikaram loki occhaka, etuvanti ibbandulu lekunda saafi ga rojulu gadusthu unnayi.

British vaallu mella mellaga balapaduthu aakramanalu chestundaga, Nizam prantham kuda aa aakramanalalo bhagam ayyindi.

Appati nunchi prajalu aardhikamga, samajikamga enno ibbandulu edurukosagaaru.

HOW NARASIMHA REDDY BECAME REBELLIOUS:

1789 AD lo “3rd Anglo-Mysore war” jarigindi. British variki eduruga Tipu sultan thana sainyamtho thalabaddaadu.

Appudu British Commander in chief aina Cornwallis tho unna sambandala meraku Nizam rajulu, Maratha rajulu British vallaku sahayam andincharu.

Aa yuddham lo Tipu Sultan odipoyi, “Treaty of Srirangapatnam” prakaram, thana Mysore rajyam loni paina bhaganni kontha Nizam rajulaku, kontha Maratha rajulaku rasicchesadu.

1800 AD lo Nizam raju Mysore lonchi kalupukunna pranthalatho patu, mari konni pranthalanu British vallaku bahumanamga rasicchesadu.

Sye-Raa-Narasimha-Reddy-13

Ee rasicchesina mottham pranthaniki “Ceded region” ani peru pettaru British vallu. (‘Ceded’ ante “tyagam chesina” ani ardham).

Ee Ceded kindaki – Anantapur, Kadapa, Kurnool vastayi. Inthe kakunda Karnataka ku chendina Bellary, Tumkur, Davanagere vastayi. Anduke ee pranthala vallaku mana telugu vallaku sambandalu ekkuva untayi. Akkada ekkuva mandi telugu matlade valluntaru.

Aithe ee Ceded prantham lo British vallu occhi, thamaku ishtam occhinattu tax lu penchesthu, Jananni banisaluga chudasagaaru.

Ide Ceded loni, Kurnool jilla lo, Koilakuntla ane ooriki Paalegadaina Narasimha reddy ki adi nacchaledu. 66 gramaal, 2000 mandi sainyam thana kinda unnappatikee athanu thirugubatu cheyyaledu. Chala opikaga vyavaharinchadu.

Sye-Raa-Narasimha-Reddy-11

Nijaniki British vallaku, Paalegallaku ee pranthaala meeda samaana adhikaram undi. Kani British vaalla duraasa valana, aa pranthalanu purthiga vaalla adhupuloki ecchukunenduku,
Paalegalla vyavasthanu raddhu chesthunnattu oka rule ni theeskoccharu.

Anyayamga Paalegallanu adhikaram nunchi tholaginchi, Baduluga nelasari bharna ga 800/- mushti vesevallu.

Okaroju Narasimha reddy aa dabbuni vasoolu cheskunenduku Koilakuntla khazana ki pampinchadu. Aithe akkada British adhikari, athanni thitti avamaninchi, “Narasimha reddy ikkadaku vacchi, mokaalla meeda kurchuni chethulu chaachi adigithe mushti vestham” ani cheppadu.

Aa maata vinna Narasimha reddy, okkasariga Ugra Narasimga avataram etthaadu.

Opikaga unna oka balavanthudni recchakottadam entha pedda porapaato British vaallaku ardham ayyela chesenduku thirugubaatu jandaanu egaravesadu.

NARASIMHA REDDY’S FIRST MOVE AGAINST THE BRITISH:

“Avesam tho kadhu, alochanatho kottaali” ane suthranni upayoginchi, appatike British vaallaku vyathirekamga unna chinna chinna rajulatho kalisi, oppandam cheskuni, oka samsthanu erpatu cheskunnadu.

June 10, 1846 AD. Narasimha reddy oka saraina plan tho, Chatrapathi Shivaji pravesapettina “Guerrilla warfare” ane stealth attack technique upayoginchi, 500 mandi sainyamtho, Koilakuntla khazana paina merupu dhadi chesi, akkada adhikaram loni sibbandini champi, Khazana loni 805/- theeskuni thana vaallaku panchipetti, Prakasham jilla loni “Cumbum” vaipuki dhooskuntu vellipoyadu.

Idi telusukunna British prabhutvam athanni addukunenduku, Cumbum vaipu velle darini block chesi, akkada thanani, thana sainyanni, culverin canons tho dhadi chesi hathamarchali anukunnaru.

Kani Narasimha reddy teliviga, Rudravaram daggara adavi margham lo velli, akkada addukovadaniki unna athi thakkuva mandi atavi shaka rakshala batulni suluvuga champi vellipoyadu.

Aa tarwata, 23 July, 1846 lo, Prakasham jilla loni, Giddaluru prantham lo unna British sthavarala paina merupu dhadi chesi, akkadi vaallanu champesi, vellipoyadu.

Inka dantho, eppudu, evari meeda, ye vidhamga dhadi chesthado ani British vaallaku konni nelala paatu nidra lekunda gadipaaru.

Athanni pattinchina variki 5000, athanni champi athani thala theeskocchina variki 10,000 bahumanam prakatinchaaru.

Appatlo 10,000 ante ippudu kaneesam 200 kotlu.

Mari antha bahumanam prakatinchaarante, entha bhayapadipoyi untaro manam oohinchukovacchu.

HOW NARASIMHA REDDY’S FORCES HAD FALLEN:

“Desam aithe manadi kani, Manushule parayi vallaki vakkasthu palike parayi vallaipoyaru” ani Gandhi garu annattu, Ammudu poyina oka Tahasildaru, Kadapalo chatuga brathukuthunna Narasimha reddy kutumbaniki sambandinchina vivaralu British vallaku icchesadu.

Dantho, British vallu thana kutumbanni bandinchi, athanu thirigi occhi longipokapothe, vaallanu champesthamani heccharikalu pampaaru.

Kani Narasimha reddy venakki thaggaledu. Thana kutumbanni bandinchina British vaallanu champi, thana kutumbanni rakshinchukundam ani, Nallamala adavulloni padubadipoyina Jagannatha alayanni rahasya sthavaramga marchukuni, akkadi nunchi British vaalla kadhalikalanu chaatu ga gamanisthu, ontariga kanipinche British batulanu okokkarni yeri paresthu, akkade unnadu.

Dantho, chethilo gun unna kuda kalchadaniki dhairyam lenattu aipoyindi British vaalla paristhithi.

Aithe, marosari ammudu poyina maro sainyadhikari, Narasimha reddy rahasya sthavaram gurinchi vivaralanu British vallaku icchesadu.

Sye-Raa-Narasimha-Reddy-5

October 6, 1846. Ardharathri 3 gantala samayam lo, British active collector aina Kokcrne,
thana sainyamtho Narasimha reddy sthavaranni chuttumutti athanni bandinchaadu.

Feb 22, 1847. Narasimha reddy chesina thirugubatuki, hatyalaku, dopidi ki athaniki uri siksha vesi, Kundu nadhi odduna, prajalandari madhyalo, athanni uri theesaru.

Aa tarwata Vikramarkudi cinema loni Titla chesinattuga, athani thalanu velada theesi alane kanapade vidhamga 1847 nunchi 1877 varaku, ante 30 yella patu alaane unchaaru.

Alaa cheyyadaniki karanalu:

1. British vaallaku aa thalanu chusthe bhayam poyi, dhairyam osthundani.
2. Bharatheeylaku aa thalanu chusthe dhairyam poyi, thirugubatu cheyyalante bhayam puduthundani.

CONCLUSION:

British vaallu Uyyalawada Narasimha reddy ni dongadebba theesi champagaligaaru kani,
ayana icchina spurthi ni champaleka poyaru.

Ayana charithranu, Vizag tirugubatu nu, spurthiga theeskuni, 1857 lo “Sepoy Mutiny” anabade viplavam perutho, modhati swathanthra samaranni konasaginchaaru.

Swalabhala kosam “Vennupotu” chese charyalu adugaduguna unna ee desam lo, duradrushtavasaatthu aa yuddhaniki kuda manchi rojulu lekunda poyayi.

 

Sye-Raa-Narasimha-Reddy-7

Kevalam 5 rajyalu(Mughal Empire, Awadh,Jhansi, and Gwalior)thirugubatu cheyyaga, 23 rajyalu British vallaku support andincharu.(Ajaigarh, Alwar, Bharathpur, Bhopal,Bijawar, Bikaner, Bundi, Hyderabad,Jaipur, Jaora, Jodhpur, Kapurthala,Kashmir, Kendujhar, Nabha, Patiala,Rampur, Rewa, Sirmur, Sirohi,Udaipur, Mysore, and Travancore).

“Desamante matti kadhoi, Desamante manushulu kadhoi, Desamante swardhamoi” ani nirupincharu.

15 COMMENTS

  1. Have commented in the 1st post that website is not secure
    Now the website is made secured one

    There are many unsung heroes we need to know about!

    Great Info looking fwd to the mve how they have dealt with!

  2. Narasimha Reddy British valla meeda poraadindi ayana bharanam kosam kaadu…., Narasimha Reddy ayana Guruvu ki ichchina maata kosam British Valla meeda piraathadu

  3. Product review – Mieoko Makeup Brush

    Hello there,

    I am a beautician by profession and a makter of American Beauty Association. It is recently opened and sell all sorts of beauty products.

    I’m contacting to you because I have a Mieoko Flat Top Brush that I consider your audience would appreciate.

    I make a kind plan to send you and your audience a few of our product testers

    If you have an interest in reviewing this projector, you can check out our website https://www.centtip.xyz .

    Thank you for your time. Look forward to hear from you.

    Macie

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here